هرمز نگین جهان

نخستین روزی که استعمار غرب پا به تنگه هرمز گذاشت  

14 اکتبر سال 1515 میلادی دریا سالار پرتغالی آلفونس دا آلبوکرکی ( آلبوکرک ) در آن زمان که ایران فاقد قدرت دریایی بود ( زمان شاه اسماعیل صفوی ) با کشتی توپ دار و نیروی تفنگ دار وارد تنگه هرمز شد و بعداً جزایر استراتژیک آن ناحیه را تصرّف کرد تنگه هرمز دروازه خلیج فارس است. خلیجی که 970 کیلومتر طول دارد. آلبوکرک نخستین نظامی غرب بود که از راه دریا به خلیج فارس تجاوز مسلحانه کرده است، ولی در عین حال نخستین دریانورد غرب است که به اهمیّّت استراتژیک خلیج فارس به عنوان بازوی اقیانوس هند پی برده بود. آلبوکرک که از ده سال پیش از آن به تصرّف سرزمین های مشرق زمین دست زده بود به خوبی می دانست که پرتغال یک میلیون و پانصد هزار نفری، نمی تواند در همه مناطق متصرّفه مهاجر نشین تأسیس کند. بنابراین کوشش داشت که با به کارگیری بومیان هر محل اقتدار پرتغال را بر این مناطق برقرار سازد و حفظ کند. 

آلبوکرک آغازگر تجاوزی شد که هنوز ادامه دارد و قدرت های غرب بدون این که حقی داشته باشند در آب های کشور های دوردست مداخله می کنند و نام این مداخله را که بارها به برخورد نظامی انجامیده است « حفظ منافع حیاتی! » خود نام نهاده اند. 

آلبوکرک پس از بازگشت از منطقه هرمز به پایگاه اصلی و دائمی اش در گوای هند با حکم غزل خود که از پرتغال ارسال شده بود روبه رو شد و از فرط اندوه 16 دسامبر 1515 دق کرد و درگذشت. 

با درگذشت آلبوکرک، مسئله اشغال ناحیه هرمز حل نشد. بعداً شاه عبّاس با کمک انگلیسی ها - رقبای پرتغال - ناحیه را پس گرفت، ولی همین اتّحاد او با انگلیسی ها باعث گسترش نفوذ و بعداً سلطه آنان بر منطقه خلیج فارس و امضای پیمان « تروشیل » در 1820 با شیوخ امارات هفتگانه شد و سلطه خود را رسمیّت داد که آثار آن هنوز زدوده نشده است. انگلیسی ها به همین دلیل، تا نیمه دهه 1930 تلاش بسیار کردند که ایران دارای نیروی دریایی مؤثر نشود و ... 

می گویند جمله مشهور: هرمز نگین جهان است  را آلبوکرک گفته!